Zacznę od początku, zacznę od muzyki. Kompozycja Stańki to jeden z najpiękniejszych tematów muzycznych jakie słyszałem w polskim filmie. To zdumiewające, bo ta melodia nadaje filmowi delikatności, zmywa tę brudną ziemię, w której ubabrani są inżynierowie, i wydobywa z filmu to co w nim szlachetne i najważniejsze. Jak łatwo zasłuchać się w tym jazzie, oddać się chwili refleksji, zanurzyć się w muzyce, która płynie jak woda.

Kompozycja Stańki doskonale konsonuje z treścią filmu, a należy zauważyć, że bynajmniej nie jest nią poszukiwanie nafty, ani eksperymentalne odwierty, ani codzienna harówka geologów. Ciężka praca w pocie czoła nie jest treścią filmu. Geologia raczej jest w tym filmie alegorią, którą reżyser posłużył się umiejętnie jak narzędziem. Wydrążył dziurę w ziemi, ale tym samym zajrzał w głąb duszy głównego bohatera, młodego inżyniera, Andrzeja Orawca.
Orawiec nie szukał wyłącznie nafty, szukał czegoś więcej.

Zacznę od słów, którymi rozpoczyna się historia o poszukiwaniu nafty:
- „Czytałem o takim jednym, tak coś trochę jak Pan, umysł ścisły, fizyk. To on, proszę Pana, całe życie szukał.” – powiedział kierowca, Miecio.
- „No i…? No i co? Znalazł, czy nie znalazł?” – zapytał Orawiec kierowcę łazika.
- „Szukał, panie Andrzeju, szukał. Nie jadł, nie pił. Kobiety go w ogóle nie interesowały, żadnej przyjemności nie miał, w ogóle nic.”
- „Ale ja się pytam, czy znalazł?” – przerwał Orawiec domagając się odpowiedzi.
- „Znalazł w końcu, znalazł. Dostał nagrodę, premię, medal, wszystko. A potem umarł.” – odparł kierowca.

Tak zakończyła się pierwsza scenka w samochodzie. Trudno szukać w niej choć krzty optymizmu. Cały trud poszukiwania kończy śmierć. Więc po co szukać? To pytanie cały czas dręczyło kierowcę Miecia, który w odróżnieniu do Orawca, niczego nie szukał, nie gonił. Jego ambicje ograniczały się do tego, aby poleżeć w wyrku do 10:00, potem śniadanko do łóżeczka, „grzecznie, po pańsku”.

- „No czego Pan tak szuka? Za czym Pan tak goni.” – pytał Andrzeja Orawca pan Mieczysław w innej scenie, już przy strumyku.
- „Mnie chodzi o to, dlaczego Pan tak zasuwa? No pieniędzy z tego dużych nie ma, kariery też. To co? Order Pan chce dostać?”
- „Bo człowiek Panie Mieczysławie, jednostka, Pan, ja, robi, goni, zasuwa, działa, ponieważ wie wtedy po co żyje.”

I można uznać tę wypowiedź za swoiste credo „Dziury w ziemi”, bowiem słowa Orawca ujawniają co jest solą życia, pracy, codziennego ludzkiego wysiłku. Człowiek jest poszukiwaczem, szuka w życiu celu i dąży do niego, i w tym poszukiwaniu należy upatrywać sens życia. Może nie jest to prawda odkrywcza, ale myślę, że reżyserowi udało się wydobyć prawdziwy smak i barwę jaka płynie z tej maksymy.

W zasadzie z filmu Kondratiuka każdy może wygrzebać dla siebie co mu się podoba. Jest klika ciekawych scen które zapadają w pamięć – np. ekspresyjne wykrzyczenie swoich racji przez Orawca na naradzie dyrektorskiej, jest kilka epizodów, które szczerze bawią swoją absurdalnością – turniej tenisa stołowego w ośrodku wypoczynkowym albo cała dyrektorska narada. Warto zauważyć, że humor tych scen to w pewnym stopniu wyróżnik twórczości Andrzeja Kondratiuka. Jest również niebanalna treść filmu – że sens życia kryje się w poszukiwaniu celu, „racji swojego istnienia” jak to ujął Orawiec w rozmowie z księdzem. Jest drugi plan, na którym zauważyć można starcie się dwóch różnych pokoleń. Mowa oczywiście o różnicach między Skawińskim i Orawcem. Pierwszy wychowany w duchu tradycji, zwyczajów – scena „chrzczenia” wiertła szklanką wody. Drugi, nazwany przez Skawińskiego "postkolumbem", wypowiada wojnę symbolice, którą zilustrowano w filmie ostentacyjnym podpaleniem starego wiatraka. Jest dobre aktorstwo – w wybornej formie Jan Nowicki, z jego czarującym uśmiechem. Jest też piękna muzyka.

Mnie w filmie Andrzeja Kondratiuka urzekła muzyka. Utwór Stańki zamieszczony został na płycie: Włodzimierz Nahorny – Jej portret, Muza, SXL 0703.